زنان معماران کلیدی اقتصاد و توسعه پایدار

نیمی از جمعیت جهان را زنان تشکیل می‏دهند و اگر وظایف خانه‏داری و نقش مادری را کار در نظر بگیریم، دو سوم ساعات کار انجام ‏شده در جهان متعلق به زنان است، اما با وجود همه فعالیت‏های ارزشمند آنان، یک‏ دهم درآمد جهان و یک ‏صدم مالکیت اموال و دارایی‏ها متعلق به زنان است.

مطالعات علمی نشان می دهد، حضور مادر در خانواده امنیت روانی برای اعضاء خانواده ایجاد می‏کند که در رشد و پیشرفت جامعه موثر و این فعالیت ارزشمند جزء دارایی‏ها و درآمد های پنهان خانواده است.

در چند سال گذشته، مطالعات متعددی در مورد تجزیه و تحلیل موقعیت زنان در سطوح منطقه ای، ملی، میزان اشتغال آنان وعوامل بازدارنده فعالیت آنان، نگرش‌ها، تمایلات و نقش زنان در توسعه، انجام شده است؛ از آنجایی که در بررسی عوامل مؤثر بر توسعه اقتصادی اجتماعی کشورها، توجه به نیروی انسانی و تخصص مطرح است لذا سخن از اشتغال زن و رابطه آن با توسعه نیز امری ضروری است.

بر اساس این گزارش زنان در صنعت نفت نقش مهمی را در پیشبرد اهداف ایفا می کنند به طوری که در دورترین مناطق عملیاتی نیز حضور فعال دارند و مسئولیت های مهمی به آنان سپرده شده است آنچه در پی می آید به مناسبت روز بزرگداشت زن، مروری بر وضعیت زنان در صنعت نفت است.

فارغ از جمعیت کارکنان تبدیل وضعیت یافته به قرارداد موقت، ۸٫۸ درصد از کارکنان صنعت نفت را زنان و ۹۱٫۲ درصد را مردان تشکیل می دهند و بر اساس تحقیقات و آمارهای موجود، به ازای هر ۱۰۰ مرد شاغل در صنعت نفت ۱۰ زن به کار اشتغال دارند.

آمارهای موجود در بخش نیروی انسانی به تفکیک نوع استخدام و جنسیت نشان می دهد، ۸٫۴ درصد از جمعیت کارمندان و ۰٫۵ درصد از کارگران صنعت نفت را زنان تشکیل می دهند؛ این در حالی است که  حدود ۲۵ از درصد دانش آموختگان ممتاز دانشگاهی شاغل در صنعت نفت را زنان و ۷۵ درصد مردان هستند و این بدین معنی است که جذب ممتازین بانوان به میزان قابل توجهی افزایش یافته است و این بدان معناست که تعداد نیروهای کاری مدیر و مدبر از میان بانوان رو به افزایش است.

همچنین ۱۵ درصد از جمعیت زنان شاغل در صنعت نفت دارای تحصیلات دیپلم، ۹ درصد فوق دیپلم، ۵۳ درصد لیسانس، ۱۸ درصد فوق لیسانس، ۴ درصد دکترای غیر پزشکی و درمانی و یک درصد را دکترای پزشکی تخصصی تشکیل می دهند و این بدین معنا است که ۷۵٫۵ درصد از زنان شاغل در صنعت نفت دارای مدرک لیسانس و یا بالاتر هستند.

سهم نیروی انسانی با تجربه زن در صنعت نفت ۳۱٫۵ درصد است و به عبارتی دیگر ۳۱٫۵ درصد از زنان شاغل در صنعت نفت دارای دست کم ۱۵ سال سابقه خدمت و حدود ۶۰ درصد سابقه کمتر از ۹ سال دارند.

بر اساس آمارهای موجود بیشترین درصد گروه سنی شاغل در صنعت نفت را زنان ۳۰ الی ۳۴ سال تشکیل می دهند.

این گزارش حاکی است، تعداد زنان شاغل قرارداد مستقیم کارمدت موقت حدود ۶۵۰۰ نفر هستند که ۴۸ درصد از این کارکنان دارای مدارک لیسانس و یا بالاتر هستند. ۵۷ درصد از کارکنان زن قرارداد مستقیم مدت موقت در شرکت ملی نفت ایران، ۱۵ درصد در شرکت پالایش و پخش و ۲۱ درصد در شرکت ملی گاز ایران مشغول به کار هستند.

به گزارش NIOC، با توجه به مسائل و مشکلات بانوان شاغل و درخواست های مکرر آنان، کارگروه ویژه بانوان شاغل در صنعت نفت با هدف بررسی و بازنگری چالش های مرتبط با بانوان از مرحله جذب در صنعت نفت تا بازنشستگی تشکیل شد. کارگروه ویژه بانوان که متشکل از نمایندگان چهار شرکت اصلی است به منظور بهینه سازی شرایط کار بانوان و حل مشکلات و معضلات در سال ۱۳۹۱ آغاز به کار کرد.

کارگروه ویژه بانوان شاغل در صنعت نفت ۱۵ پیشنهاد در باره رفع چالش ها و مشکلات بانوان ارایه کرد.

نحوه پرداخت غرامت در تامین آتیه (در شرایط فوت عادی کارمند اناث) و پرداخت آن به فرزندان یا مادر و پدر، پرداخت مستمری بعد از فوت به بازماندگان، بازنشستگی پیش از موعد به میل کارفرمای بانوان با حداقل ۵۰ سال سن، نحوه پرداخت و افزایش کمک هزینه مهد کودک و اعطای حق اولاد به کارکنان اناث مشمول قانون تامین اجتماعی از پیشنهادات ارایه شده توسط کارگروه بانوان صنعت نفت است.

احتساب مدت زمان مرخصی (۶ ماه) در ترفیعات، افزایش امتیاز فرزندان صنعت نفت در ضوابط و مقررات استخدامی، مقررات استفاده از منازل سازمانی برای بانوان شاغل در مناطق عملیاتی، بهبود وضعیت زنان سرپرست خانوار صنعت نفت، بهره مندی فرزندان بانوان از خدمات بهداشت و درمان صنعت نفت، دورکاری بانوان، کاهش ساعات اداری بانوان و استفاده فرزندان بانوان ازامکانات ورزشی از دیگر پیشنهادات ارایه شده توسط کارگروه بانوان صنعت نفت است.

بر اساس این گزارش، تعدادی از پیشنهادات ارایه شده با حمایت های مسئولان ذیربط نتایجی را در برداشت که از جمله می توان به ابلاغ احتساب مرخصی زایمان در اعطا ترفیعات، اخذ مجوز و ابلاغ پرداخت کمک هزینه مهد کودک بدون نیاز ارایه صورتحساب به کارمندان واجد شرایط، افزایش مبلغ کمک هزینه مهد کودک کارکنان اناث به میزان ۵۰۰ هزار ریال به ازای هر فرزند زیر شش سال در شهرستان ها، افزایش کمک هزینه مهد کودک همراه با افزایش عمومی سالانه، پیگیری برای اجرایی شدن طرح دور کاری در صنعت نفت و ابلاغ دستورالعمل های مربوطه و اخذ مجوز به منظور شرکت نماینده کارگروه در جلسات شورای عالی بازخرید، بازنشستگی صنعت نفت و حضور این نمایندگان در شورا اشاره کرد.

به ‌طور کلی، مشارکت و برنامه‌ریزی برای رفع تدریجی موانع و با شناخت دقیق مسایل زنان در ابعاد منطقه‌ای و ملی می تواند در رشد و توسعه مشارکت زنان تأثیر بسزایی داشته باشد.

امر توسعه بدون مشارکت زنان میسر نخواهد بود؛ زنان مصداق کلام مبارک «الذین آمنو و عملو الصالحات» هستند و تربیت مردان و زنان فردا را برعهده دارند، بنابراین لازم است که تمام امکانات را برای فراهم کردن بستری مناسب برای فعالیت‌های آنان فراهم کرد.