پیام روشن ایران به پیمانکاران؛ وقت کشی و تعلل ممنوع
درحالی که وزیر نفت توسعه میدان‌های مشترک را به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی خود تعیین کرده است، تصمیم اخیر مسئولان نفتی برای میدان مشترک آذر، نشان می‌دهد که وزارت نفت در اجرای این استراتژی کاملا جدی است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی شرکت ملی نفت ایران، میدان مشترک آذر را می‌توان به نوعی بزرگترین میدان مشترک باقی مانده در نواحی غربی کشور دانست که تاکنون عملیات توسعه آن آغاز نشده است.
در این شرایط، پس از اتمام مهلت ۲۰ روزه وزارت نفت کشورمان به روس‌ها برای تعیین تکلیف مشارکت در طرح توسعه میدان نفتی آذر به عنوان بزرگ ترین میدان نفتی مشترک با عراق و واگذاری آن به یک شرکت ایرانی، وزیر انرژی روسیه درحالی ابراز امیدواری کرد به زودی با مقام های ایرانی وضعیت میدان نفتی آذر را بررسی کند که احمد قلعه بانی؛ مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران، این بار صراحتا اعلام کرد که فرصت روسیه برای مشارکت در طرح توسعه این میدان نفتی به پایان رسیده است.
این تصمیم علاوه بر ارسال پیامی روشن به پیمانکاران خارجی که “معطل نگه داشتن پروژه” معادل “از دست دادن پروژه” خواهد بود، رویکرد جدی وزارت نفت برای جلوگیری از اتلاف وقت در میادین مشترک را نشان داد.
تولد یک میدان؛ از نروژ تا روسیه
بر اساس این گزارش، در زمانی که شرکتهای استات اویل و هیدرو نروژ درحال گسترش فعالیت‌های خود در میادین نفتی ایران بودند، میدان نفتی آذر در سال ۱۳۸۴ با مشارکت شرکتهای استات اویل هیدروی نروژ و لوک اویل روسیه در در استان ایلام کشف شد و از ذخایر قابل برداشت ۴۰۰ تا ۶۵۰ میلیون بشکه‌ای نفت‌خام برخوردار بود.
درحالی که قرارداد استات اویل‌هیدرو و لوک اویل در بلوک نفتی آذر از نوع “اکتشاف – توسعه” امضا شده بود و این کنسرسیوم می‌توانست بدون مشکلی توسعه میدان را در اختیار گیرد، کنسرسیوم پس از نزدیک به دوسال اتلاف وقت از طرح توسعه میدان مشترک نفتی آذر انصراف داد و البته مثل همیشه دلیل مشخصی برای این‌کار ارائه نکرد تا اینکه مذاکرات با دیگر پیمانکاران خارجی و داخلی برای توسعه سریع میدان آذر آغاز شد.
سه سال وقت کشی روس‌ها
درحالی که جست‌وجوها برای انتخاب پیمانکار واجد شرایط برای توسعه میدان آذر ادامه داشت، اعلام آمادگی گازپروم روسیه به عنوان یکی از معتبرترین شرکتهای انرژی دنیا برای حضور در این میدان می‌توانست خوشحال کننده باشد، ولی باوجودی‌که در سه سال گذشته مذاکرات متعددی با غول انرژی جهان برای توسعه میدان مشترک نفتی آذر انجام شد، تعلل بیش از حد روسیه برای تصمیم‌گیری مسئولان وزارت نفت را به آن واداشت تا گازپروم را هم توسعه از پروژه میدان آذر کنار بگذارند.
این درحالی است که در مدت سه سال گذشته گازپروم روسیه هیچ‌گاه به طور شفاف مواضع و سیاست خود را در قبال توسعه میدان نفتی آذر اعلام نکرده بود و به نظر می‌رسید که با تصور اینکه ایران درقبال تعلل‌های این پیمانکاران منفعل عمل می‌کند، سعی داشت با اتلاف وقت به دنبال ایجاد فضای بین‌المللی مساعدتری برای فعالیت در ایران بگردد تا مبادا شرکای بین‌المللی‌اش از حضور گازپروم در ایران ابراز ناراحتی کنند.
جالب این‌جاست که گفته می‌شود گازپروم از دوسال گذشته در قالب کنسرسیومی متشکل از شرکت دولتی نفت ترکیه و کوگاز کره جنوبی قرارداد نیمه مشترک آذر (میدان بدرا) را با وزارت نفت عراق نیز امضا کرده بود.
آذر چگونه به ایرانی‌ها رسید؟
اما سرانجام پس ازچندین سال تعلیق و بلاتکلیفی، بالاخره توسعه میدان مشترک آذر به پیمانکاران داخلی سپرده شد و قرارداد توسعه میدان مشترک آذر چند روز پیش با حضور وزیر نفت میان شرکت ملی نفت و شرکت مهندسی وتوسعه نفت به امضا رسید.
رستم قاسمی – وزیر نفت، که با این تصمیم به نوعی جدیتش درخصوص میادین مشترک را به رخ کشیده بود، در مراسم امضای قرارداد عنوان کرد: در دوره جدید مبنای کار خود را در تولید گذاشته و تمام تلاش ما برای این است که بتوانیم در این زمینه اقدامات تاثیرگذاری انجام دهیم.
وزیر نفت با بیان اینکه به زودی برنامه‌های وزارت نفت برای افزایش تولید اعلام خواهد شد، گفت: با وجود گذشت چندین سال عملا تمایل جدی از سوی این شرکت‌ها برای توسعه این میدان مشاهده نشد و به همین دلیل حدود ۲۰ روز پیش ما با شرکتی که می‌خواست در این پروژه سرمایه گذاری کند، جلسه‌ای گذاشته و ۲۰ روز به آن‌ها فرصت دادیم.
قاسمی ادامه داد: امروز این مدت به سر رسیده و ما توسعه‌ی این میدان را با پیمانکاران داخلی دنبال خواهیم کرد و امیدواریم که با توجه به قول‌هایی که پیمانکار این پروژه داده، پس از ۳۶ ماه ۳۰ هزار بشکه و پس از ۵۵ ماه تولید این میدان نهایی شده و ۶۵ هزار بشکه از آن برداشت کنیم.
دست رد ایران به تقاضای بازگشت روس‌ها
پس از آن‌که روس‌ها احساس کردند این‌بار تهدیدهای ایران برای کنارگذاشتن پیمانکارانی که وقت تلف می‌کنند جدی است و واقعا باید “آذر” را از دست رفته بدانند، تلاش‌های شان را برای بازگشت به این میدان نفتی مشترک آغاز کردند، ولی این بار با دست رد از سوی ایران مواجه شدند.
وزیر انرژی روسیه با اشاره به ادامه مذاکرات با ایران برای مشارکت در طرح توسعه میدان نفتی آذر، اعلام کرد: هنوز از طرح توسعه این میدان مشترک نفتی اخراج نشده‌ایم.
سرگئی اشماتکو خواستار ادامه مذاکرات نفتی ایران و روسیه برای توسعه میدان مشترک نفتی آذر شد و گفت: در آینده نزدیک امیدواریم که وضعیت را بررسی کرده تا ببینیم چه گزینه هایی برای همکاری های مشترک وجود دارد.
اما این اظهارات با واکنش جالب مدیرعامل شرکت ملی نفت مواجه شد که به آن‌ها اعلام کرد فرصتی برای حضور در آذر نخواهند داشت، ولی درصورت تمایل امکان حضور در میادین دیگری همچون “چنگوله” برایشان وجود دارد.
معاون وزیر نفت به دنبال درخواست وزیر انرژی روسیه پیشنهاد جدیدی را برای مشارکت و سرمایه گذاری گازپروم در صنعت نفت ایران مطرح کرد و گفت: امکان مذاکره و مشارکت این شرکت روسی در طرح توسعه میدان نفتی چنگوله وجود دارد.
مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با اعلام اینکه گازپروم برای مشارکت در طرح توسعه میدان آذر باید با پیمانکاران ایرانی این پروژه مذاکره کند، تصریح کرد: از نظر شرکت ملی نفت ایران فرصت گازپروم برای حضور در توسعه میدان آذر به پایان رسیده است.
معاون وزیر نفت با تاکید بر اینکه برای اجرای طرحهای نفتی به هیچ وجه منتظر شرکتهای خارجی نمی مانیم، اظهار داشت: گازپروم روسیه در صورت تمایل می تواند در طرح توسعه سایر پروژه های شرکت ملی نفت ایران مشارکت داشته باشد.
تاریخچه یک میدان پرماجرا
گزارش اقتصادی بودن اکتشاف میدان آذر در تاریخ دسامبر ۲۰۰۵ به شرکت ملی نفت ایران ارائه و در اول آگوست ۲۰۰۶ به تصویب این شرکت رسید. پس از آن قرار بر این بودکه شرکت هیدروزاگرس نروژ با نظارت شرکت نفت عملیات توسعه این میدان را آغاز کند، اما با توجه به عدم حضور این شرکت نروژی، شرکت ملی نفت ایران بر آن شد که از محل منابع داخلی توسعه این میدان را از آغاز کند.
نفت درجای میدان آذر به میزان ۲٫۵ میلیارد بشکه و با درجه API حدود ۳۲ برآورد شده و این میدان با میدان بدرا در کشور عراق مشترک است. این میدان در اناران در دماغه کوه‌های زاگرس قرار دارد و پس از انصراف شرکت هیدروزاگرس شرکت مهندسی وتوسعه نفت به عنوان پیمانکار اصلی آن وارد عمل شده است.