میانگین ROP دکل های فعال در ایران، ۳۷ متر در روز
عملیات حفار ی به عنوان یکی از مهم ترین و در عین حال پرهزینه ترین فعالیت های صنایع بالادستی نفت از جایگاه ویژه ای در این صنعت برخوردار است. در این بین، افزون بر پارامترهایی مانند زمان های از دست رفته و زمان های مرتبط با جا به جایی، نرخ نفوذ مته نیز به عنوان عاملی مهم در راندمان دکل های حفاری مورد توجه است.
به منظور کسب آگاهی بیشتر از میزان تاثیرگذاری این پارامتر (ROP)، گفت و گویی با مهدی تدینی؛ کارشناس حفاری در برنامه ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت ایران انجام شده است که در ادامه می خوانید.
– نوع میدان در تعیین نرخ نفوذ مته (ROP) تا چه حد موثر است؟
مقدار ROP با توجه به نوع میدان اکتشافی یا توسعه ای و دریایی یا خشکی دارای مقادیر متفاوتی است به طوری که در میادین اکتشافی به دلیل فقدان اطلاعات لازم و عدم شناخت کافی از وضعیت زمین شناسی و احتمال وجود نواحی پرفشار، نمی توان انتظار مقدار ROP بالایی داشت؛ ولی در میادین توسعه ای بر خلاف میادین اکتشافی به دلیل وجود اطلاعات لازم از وضعیت مخزن و زمین شناسی منطقه می توان با اندیشیدن تمهیدات ویژه در برنامه حفاری، ROP بالایی را انتظار داشت.
– چه عوامل دیگری در تعیین نرخ نفوذ مته دخیل هستند؟
نوع و قدرت دستگاه حفاری، نوع مته و جنس سازند، عمق سازند و نوع و فشار گل حفاری نیز در این زمینه بسیار موثر هستند. به طور نمونه، توان و قدرت دستگاه های حفاری متفاوت است به نحوی که بعضی از آنها دارای توان های ۱۰۰۰، ۱۵۰۰، ۲۰۰۰ و ۳۰۰۰ اسب بخار هستند و با توجه به قدرت آنها، نرخ نقوذ مته متفاوتی از آنها حاصل می شود. همچنین در صورت انتخاب نادرست نوع مته، ضمن اینکه این انتخاب اشتباه می تواند به مته و سازند آسیب وارد کند، دیگر نمی توان انتظار ROP مناسبی هم داشت.
– در مورد عمق سازند چطور؟
عمق سازند، دیگر عاملی است که می تواند تاثیر زیادی در سرعت حفاری داشته باشد؛ بدیهی است هرچه عمق چاه بیشتر شود به دلیل فشرده شدن و سخت تر شدن سازندها، دیگر نمی توان انتظار ROP بالایی داشت و به دلیل نزدیک شدن به لایه های پرفشار و همچنین افزایش دما از سرعت حفاری کاسته می شود و مقدار ROP ممکن است از کاهش چشمگیری برخوردار شود. به این ترتیب باید پارامترهای مختلف را برای دستیابی به نرخ نفوذ مته مناسب مدنظر قرار داد.
– آیا افزایش نرخ نفوذ مته می تواند مشکل ساز شود؟
بله، افزایش مقدار ROP اگر حساب شده و معقول نباشد، در بعضی موارد می تواند باعث شکسته شدن سنگ مخزن و در نهایت هرزروی گل حفاری شود.
– مقدار بهینه نرخ نفوذ مته چه میزانی است؟
هم اکنون، میانگین ROP کل برای برخی دکل های فعال اعم از خشکی و دریایی کشور در سازندهای مختلف حدود ۳۷ متر در روز است که این مقدار می تواند با توجه به رعایت پارامترها و تامین به موقع و صحیح کالا و مواد، به مقادیر بهینه ۴۵ تا ۵۰ متر در روز افزایش یابد.
– سخن آخر!
با توجه به میزان نرخ نفوذ مته در سازندهای میادین هیدروکربوری کشورمان و تاثیر عوامل مختلف در تعیین عملکرد دکل ها و نرخ نفوذ مته، باید به جنس و خواص سازندها و عمق لایه مخزنی، تعمیر و نگهداری دستگاه ها و تامین به موقع کالا، نوع و تجهیزات به کار رفته در دستگاه حفاری و قدمت آنها و در نهایت نوع و تعداد دستگاه های موجود در یک میدان توجه کرد؛ همچنین وجود دکل های پیشرفته در راستای افزایش سرعت و راندمان دکل های حفاری بسیار موثر است.