پاکسازی محیط زیست؛ اولویت اصلی پژوهشگاه

به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی شرکت ملی نفت ایران، فعالیت‏های صنعت نفت به سه بخش شامل: تولید نفت و گاز از طریق استخراج از زمین، پالایش و تبدیل آن به فرآورده های نفتی، گازی و محصولات پتروشیمی و توزیع و انتقال از طریق خطوط لوله انتقال تقسیم می شود که البته با توجه به گستردگی حوزه فعالیت هر یک، پتانسیل آلودگی دراین سه بخش وجود دارد.

عباس جرسرایی؛ مسئول پروژه‏های زیست‏محیطی پژوهشگاه صنعت نفت، در مورد تکنولوژی‏های نوین و تحقیقات گسترده پژوهشگران در زمینه نفت و مسائل زیست محیطی می گوید: پژوهشگاه صنعت نفت مجموعه‏ای به نام پردیس پژوهش و توسعه انرژی و محیط زیست متشکل از چندین بخش پژوهشی دارد که یکی از مهمترین زیر مجموعه های آن، پژوهشکده محیط زیست و بیوتکنولوژی است که به صورت تخصصی متولی موارد زیست‏محیطی است.

وی می افزاید: در این پژوهشکده، موضوع محیط زیست در سه گروه تخصصی مرتبط با تصفیه، بازیافت آب و فاضلاب، آلودگی‏های خاک و هوا و میکروبیولوژی و بیوتکنولوژی پیگیری می شود. این گروه های تخصصی با دراختیار داشتن متخصصین مجرب و تجهیزات نرم افزاری و سخت افزاری در این زمینه پروژه‏های بسیار زیادی برای محیط زیست صنایع به ویژه صنعت نفت انجام داده اند که از جمله کارهای موفق اخیر این پژوهشکده می توان به ایجاد جزیره سبزدر سیری اشاره کرد.

جرسرایی، کلکسیون میکروبی پژوهشگاه صنعت نفت را در کشور منحصر به فرد اعلام کرده و تصریح می کند: یکی از مواردی که می تواند در کاهش آلودگی موثر واقع شود استفاده از بخش کلکسیون میکروبی است که دارای انواع و اقسام میکروب‏هاست.

وی اقدامات پژوهشگاه صنعت نفت را درزمینه تصفیه و بازیافت آب موثر عنوان می کند و می گوید: کشورایران بیشتر اقلیم گرم و خشک دارد و اگر بتوانیم آب کم‏تری مصرف کرده و یا تا حد ممکن آب‏های آلوده را بازیافت کنیم، کمکی بزرگ به محیط زیست کرده‏ایم.وی می افزاید:  پژوهشگاه صنعت نفت فعالیت‏های بسیاری در این زمینه داشته است. یکی از زمینه های کاری این گروه بازیافت آب از آب های بسیار شور و پر املاح نظیر آب‏های همراه نفت است.

مسئول پروژه‏های زیست‏محیطی پژوهشگاه صنعت نفت ادامه می دهد: در صورت بازیافت آب از آب های دورریز نه تنها از آلودگی محیط زیست جلوگیری می شود، بلکه می توان ضمن تولید حجم بسیار زیادی آب و جبران کمبود آب، نسبت به استفاده از املاح استخراجی برنامه ریزی کرد.

وی توانمندی و اجرای چندین طرح بزرگ زیست محیطی در پژوهشگاه صنعت نفت را مورد اشاره قرار می دهد و می گوید: تا چند سال آینده، نه تنها در زمینه محیط زیست صنعت نفت بلکه در صنایع دیگر و در سطح ملی ‏می توان گام‏هایی بزرگ برداشت.

جرسرایی تبدیل آب همراه نفت به آب شرب نفت را یکی اقدامات مهم پژوهشگاه صنعت نفت در زمینه محیط زیست عنوان می کند و می افزاید: این طرح تاکنون به مقیاس صنعتی نرسیده، اما با پیش بینی های صورت گرفته به زودی در مقیاس صنعتی اجرا خواهد شد.

وی تصریح می کند: اولین صنعتی که به معنای واقعی کلمه وارد کشور ما شد صنعت نفت بود و بدین لحاظ به بلوغ نسبتا کاملی رسیده است و لذا در برخورد با هر موضوعی از همان ابتدا تمامی جوانب در آن در نظر گرفته شده و به صورت علمی بررسی می‏شود؛ از اینرو هم‏اکنون پایش دوره‏ای چاه‏ها برای جلوگیری از خوردگی لوله‏ها در دستور کار قرار دارد؛ ضمن آنکه در سطح زمین و قسمت بالایی چاه‏ها هم مواد و تجهیزات مختلفی پیش بینی شده تا در صورت بروز هر گونه پخش آلودگی‏ نفتی، به‏راحتی بتوان گستره آن را کنترل کرد.وی تاکید می کند: پژوهشگاه صنعت نفت همواره پیشگیری را بر درمان تقدم داشته و با دستگاه‏هایی که در اختیار داریم، تا حد بسیار زیادی از پخش این گونه آلودگی‏ها جلوگیری کرده‏ ایم.

مسئول پروژه‏های زیست‏محیطی پژوهشگاه صنعت نفت یکی از پروژه های مهم این مجموعه را  پروژه جزیره سبز سیری عنوان و تصریح می کند: این پروژه بین پژوهشگاه صنعت نفت و شرکت فلات قاره ایران منعقد شده است و این دو سازمان با همکاری هم، تلاش دارند که با قابلیت‏های موجود اثبات کنند که این صنعت دوست‏دار محیط زیست بوده و آن را تخریب نمی کند. در این کار به شکلی ویژه از انتشار پساب‏های تصفیه ‏نشده و زباله‏ ها در محیط و آلودگی‏های ناشی از سوزاندن گازها در هوا جلوگیری می‏شود.

وی ادامه می دهد: ضمن آنکه اگر بتوان در فرآیندهای صنعتی مصرف منابع طبیعی را به حداقل رسانده و کمترین میزان تولید آلودگی را داشت و یا ضایعات تولیدی را به مواد با ارزش تبدیل کرد – به طوری که در چرخه تولید مواد موجود به یک‏دیگر قابل‏تبدیل بوده و نیازی به وارد کردن یا خارج کردن مواد از آن چرخه نبوده و یا به حداقل ممکن کاهش یابد- می‏توان ادعا کرد که به یک چرخه صنعتی سبز دست یافته ایم که این هدف نهائی پروژه جزیره سبز صنعتی سیری می باشد.

جرسرایی توضیح می دهد: برای شروع کار پروژه جزیره سیری، که یکی از دورترین جزایر ایران به خشکی است و فقط در آن فعالیت‏های نفتی انجام می‏شوند، به عنوان پایلوت انتخاب شد تا بتوان از نتایج آن برای الگو برداری در دیگر جزایر و حتی مناطق خشکی استفاده کرد.

وی می افزاید: در همین راستا، فاصله شرایط کیفی موجود با استانداردهای مورد قبول با وجود آزمایشگاه‏های بسیار مجهز و نیروهای متخصص در پژوهشگاه صنعت نفت، تعیین و بررسی ‏و نقاطی قابل بهبود شناسایی شد.

جرسرایی ادامه می دهد: با تکمیل این مرحله فهرست پروژه‏های اصلاحی لازم برای رسیدن به سطح استانداردهای مطلوب مشخص و بر اساس آن نقشه راه جزیره سبزسیری تدوین شد. در این نقشه‏راه تمام پروژه‏هایی که ما را به هدفمان می‏رساند مشخص شد و هم اکنون این پروژه‏ها در حال طی مراحل اجرائی هستند.

مسئول پروژه‏های زیست‏محیطی پژوهشگاه صنعت نفت،  پاک سازی زباله‏ها، ضایعات شهری، صنعتی و مواد نفتی را که در سطح جزیره سیری پخش شده بودند را یکی از اقدامات پروژه سبز سیری عنوان می کند و می افزاید: در خاک‏های آلوده به مواد نفتی، گیاهی سبز نمی‏شود، بعد پاک سازی، گروه تخصصی میکروبیولوژی و بیوتکنولوژی پژوهشگاه صنعت نفت با استفاده از فرآیندهای زیستی و با کمک میکروارگانیسم های سازگار با محیط خاک های آلوده به مواد نفتی اقدام به تصفیه و احیاء خاک منطقه کردند؛ به نحوی که هم اکنون بر روی همان خاک های که در گذشته آلوده بودند گیاه کاشته شده است. در واقع این خاک کاملا تصفیه شده و مشابه خاک های مصرفی در گلدان‏های خانگی است.

وی توضیح می دهد: مدیریت پسماند و تعیین تکلیف زباله‏های شهری تولید شده در جزیره در راستای اهداف جزیره صنعتی سبز، روش دوستدار محیط زیست تولید کمپوست است که در واقع تبدیل مواد زاید شهری به کود آلی یا همان کود کمپوست می باشد و مراحل طراحی و انتخاب فرآیند آن تکمیل و به زودی کارخانه تبدیل زباله به کمپوست احداث و منطقه از این معضل رهائی می یابد.

جرسرایی یکی دیگر اولویت های مهم پروژه جزیره سبز سیری کنترل و از بین بردن مواد نفتی پراکنده شده در جزیره عنوان و تصریح می کند: یکی از اهداف این پروژه تبدیل توده‏های نفتی به نفت است که با این اقدام می توان نفت را باعنوان سوخت استفاده کرد و یا به مصرف کنندگان مربوطه فروخته شود که در هر دو صورت منجر به پاکسازی منطقه می شود.