ایجاد زیرساخت برای تولید دانش در صنعت نفت

زیرساخت های حیاتی در حوزه نظام فناوری و توسعه صنعت نفت در کشور در قالب طرحی با عنوان نظام نوآوری بخشی صنعت نفت ، ایجاد خواهد شد.

هادی نیل فروشان؛ رییس پژوهشکده مطالعات راهبردی فناوری موسسه مطالعات بین المللی انرژی، در گفت و گو با خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی شرکت ملی نفت ایران، با اشاره به تدوین نظام نوآوری بخشی صنعت نفت در این پژوهشکده گفت: این نظام توصیف کننده هندسه نهادها و موسسات درگیر در حوزه فناوری و مبین ارتباط میان آن ها است.

وی ادامه داد: نظام نوآوری بخشی صنعت نفت، مبنای سیاست گذاری در کشورهای مختلف است و در صنعت نفت ایران نیز می تواند بهترین زیرساخت ها در حوزه نظام فناوری و توسعه را ایجاد کند.

نیل فروشان با بیان اینکه هنوز این نظام در صنعت نفت اجرایی نشده است، گفت:با حمایت معاونت راهبردی ریاست جمهوری و مساعدت مدیریت پژوهش و فناوری صنعت نفت، اسناد فاز صفر این طرح در حال تهیه است.

وی به فرآیند ایجاد فناوری از سیاست گذاری (وظیفه نهاد دولتی) تا مدیریت فناوری (وظیفه شرکت ها و بنگاه های اقتصادی)، اشاره کرد و گفت: این نظام در قالب کلان و بر مبنای اصل سیاست گذاری در نهادهای دولتی، تدوین و اجرایی خواهد شد.

تدوین نظام نامه نوآوری و فناوری صنعت نفت

نیل فروشان در ادامه از تدوین نظام نامه نوآوری و فناوری صنعت نفت به عنوان یکی دیگر از فعالیت های پژوهشکده مطالعات راهبردی فناوری، در بعد سیاست گذاری اشاره کرد و گفت: نظام جدید پژوهشی صنعت نفت از حدود ۲ سال پیش در وزارت نفت اجرایی شده است و در همین راستا پروژه قطب بندی مراکز تحقیقاتی در این پژوهشکده تعریف و اجرایی شد.

وی ادامه داد: هم اکنون ابعاد و ساختار نظام نامه نوآوری و فناوری صنعت نفت در این پژوهشکده در دست بررسی است و مطالعات مربوط به فاز اول آن نیز انجام شده است.

رییس پژوهشکده مطالعات راهبردی فناوری موسسه مطالعات بین المللی انرژی، از پروژه ارتقای توانمندی رقابتی ساخت داخل تجهیزات، به عنوان پروژه دیگر پژوهشکده در حوزه وزارتی یاد کرد و گفت: وزارت نفت به دنبال شناسایی و اجرای برنامه های حاکمیتی و سیاست های مربوط به افزایش توان تولید کنندگان داخلی در حوزه ساخت تجهیزات در صنعت نفت است.

وی از پروژه تدوین پایگاه نوآوری و حل مساله در صنعت نفت به عنوان یکی دیگر از پروژه های پژوهشکده نام برد و گفت: در راستای اجرای این پروژه، تبدیل کانونی برای سازمان دهی در صنعت نفت و شناسایی solution providers مدنظر قرار گرفته است.

تدوین ۴ پروژه در گروه مدیریت و فناوری صنعت نفت

نیل فروشان، از اجرای فاز صفر ۴ پروژه در گروه مدیریت و فناوری پژوهشکده خبر داد و گفت: در این بخش به مدیریت تحقیق و توسعه در سطح واحدهای R & D توجه ویژه ای می شود.

وی ادامه داد: منابع مالی پژوهشی در صنعت نفت به نحو گسترده ای وجود دارد، با این وجود خروجی های قابل توجهی در این زمینه وجود ندارد؛ در همین راستا پژوهشکده مطالعات راهبردی فناوری اجرای ۴ پروژه را در دستور کار خود قرار داده است.

وی خاطرنشان کرد: در همین زمینه پروژه تهیه و تنظیم سند نقشه راه صنعت نفت (ره نگاشت فناوری؛ Technology Road Map)، تنظیم شده است که شامل خط مشی صنعت نفت در مسیر دستیابی به فناوری های نوین است.

نیل فروشان با اشاره به اینکه این طرح از ۲ سال پیش در واحد R & D شرکت ملی گاز ایران اجرایی شده است، گفت: تلاش می کنیم تا این ره نگاشت را در گام اول در صنعت نفت و در گام های بعد برای سه شرکت نفت، پالایش و پخش و پتروشیمی اجرایی کنیم.

انتقال فناوری در صنعت نفت در دستور کار پژوهشکده

رییس پژوهشکده مطالعات راهبردی فناوری موسسه مطالعات بین المللی انرژی، ادامه داد: با وجود تلاش زیادی که در زمینه انتقال فناوری در صنعت نفت انجام می شود، اما هنوز نتوانستیم به نتیجه قابل قبولی در این زمینه دست یابیم و عمدتا خریدار تکنولوژی باقی مانده ایم.

وی ادامه داد: در همین راستا از سال گذشته طرحی با عنوان “انتقال فناوری در صنعت نفت” در دستور کار پژوهشکده قرار گرفت و شناسایی چالش های انتقال فناوری را هدف قرار داد.

نیل فروشان با اعلام این که این طرح هم اکنون توسط معاونت پژوهشی وزارت نفت به عنوان یکی از طرح های اولویت دار صنعت نفت معرفی شده است، یادآور شد: هم اکنون در حال تهیه اسناد فاز صفر این پروژه هستیم.

تدوین مدیریت پرتفوی صنعت نفت

نیل فروشان از تدوین مدیریت پرتفوی صنعت نفت به عنوان ابزاری در جهت شناسایی اولویت ها و انتخاب سبد مناسبی از فناوری های مطرح در صنعت نفت یاد کرد و افزود: این پروژه با هدف به حداقل رساندن میزان ریسک پذیری و افزایش ارزش افزوده در صنعت نفت مطرح شده و به عنوان یکی از فناوری های راهبردی صنعت نفت مطرح است.

وی خاطرنشان کرد: با اجرای مطالعات فاز صفر این پروژه، امیدواریم از اواخر امسال یا اوایل سال آینده این طرح وارد مراحل اجرایی شود.

برنامه های پژوهشکده مطالعات راهبردی فناوری برای شرکت نفت

رییس پژوهشکده مطالعات راهبردی فناوری موسسه مطالعات بین المللی انرژی، با اشاره به اینکه ارتقای فناوری در میان بخش خصوصی و پیمانکاران ساخت تجهیزات صنعت نفت، از مهم ترین موضوعاتی است که شرکت ملی نفت ایران در دستور کار خود قرار داده است، گفت: بر همین مبنا پروژه ای با عنوان “پیشنهاد مدلی برای ارتقای توانمندی های توسعه فناوری در مجموعه تولیدکنندگان صنعت نفت” برنامه ریزی شده و مطالعات آن به پژوهشکده واگذار شده است.

وی ادامه داد: پژوهشگاه صنعت نفت و مدیریت نظارت راهبردی وزارت نفت از دیگر نهادهای همکار در اجرای این پروژه به شمار می آیند.

نیل فروشان خاطرنشان کرد: شرکت نفت و گاز پارس نیز به عنوان یک شرکت خصوصی، اجرای پروژه ای با عنوان “تدوین استراتژی فناوری شرکت نفت وگاز پارس ” را به پژوهشکده مطالعات راهبردی سپرده است که مطالعات فاز صفر آن انجام شده و در حال حاضر منتظر اعلام نتیجه نهایی از سوی شرکت نفت و گاز پارس هستیم.

آینده پژوهی و هوشمندی توسعه فناوری

به گفته نیل فروشان، هم اکنون طرح های مدونی برای زیرگروه آینده پژوهی و هوشمندی توسعه فناوری در پژوهشکده مطالعات راهبردی فناوری موسسه در دست انجام است که از آن میان می توان به ارایه سناریوهای آینده انرژی جهان تا سال ۲۰۲۰ اشاره کرد.

وی افزود: تهیه پرتفوی فناوری کشورهای مختلف در حوزه نفت و گاز با هدف تدوین دیپلماسی انرژی در کشور از دیگر پروژه های تعریف شده در این خصوص است.

نیل فروشان خاطرنشان کرد: در این زمینه مدل هایی را در مورد کشورهای دیگر صاحب ذخایر هیدروکربوری ارایه کرده ایم.

وی به لزوم توجه به پایش فناوری های کلیدی در صنعت نفت اشاره کرد و گفت: در این زمینه سه اولویت شامل پایش فناوری های راهبردی صنعت حفاری، پایش کشورهای نفتی(ارایه سه گزارش در خصوص فناوری های عربستان سعودی در بخش های بالادستی صنعت نفت و پتروشیمی) و انتشار ۵ عنوان کتاب طرح ریزی شده است.

وی ادامه داد: در این خصوص پایش هوشمندانه فناوری در کشورهای نفتی و موسسات R & d انجام می شود.

نیل فروشان افزود: در این زیرگروه فعالیت های دیگری از قبیل راه اندازی دوره کارشناسی ارشد و دکترای مدیریت فناوری در صنعت نفت (برای اولین بار در کشور)، ارایه ۵ میزگرد تخصصی با موضوع چالش های تحقیق و توسعه در شرکت های نفتی، ارایه سمینارهایی نظیر وبنیارهای آموزشی با موضوع مدیریت فناوری و به اشتراک گذاشتن تجارب نخبگان دانشگاهی در سرتاسر جهان و برگزاری همایش های تخصصی دیگر، گنجانده شده است.

رییس پژوهشکده مطالعات راهبردی فناوری موسسه مطالعات بین المللی انرژی، در خاتمه با اعلام اینکه مرجع های اطلاعاتی در زمینه پژوهش در صنعت نفت شناسایی شده است، گفت: مشکل صنعت نفت الگوهای کاری نیست، بلکه عدم اولویت دهی به فناوری های پژوهشی است.

وی خاطرنشان کرد: الگوهای مورد استناد موسسه از روی نحوه فعالیت واحدهای R & D شرکت های فعال در صنایع نفت و گاز و ارزیابی شیوه فعالیت آن ها تعیین می شود.

بنابراین گزارش، پژوهشکده مطالعات راهبردی فناوری موسسه مطالعات بین المللی انرژی با سه هدف اصلی شامل ایجاد کانون تفکر در مجموعه فناوری های صنعت نفت، افزایش سطح آگاهی های صنعت نفت در زمینه مدیریت دانش و تحقیق و توسعه و همچنین شناسایی و پیشنهاد راهبردهای کلان صنعت نفت در حوزه فناوری به وزارت نفت و مجموعه صنعت نفت تشکیل شده است.

این پژوهشکده سه زیر گروه شامل زیرگروه سیاست گذاری و اقتصاد توسعه فناوری، مدیریت نوآوری و تحقیق و توسه فناوری و آینده پژوهی و هوشمندی توسعه فناوری، را در خود گنجانده است.