تولید ۲/۱ میلیون بشکه نفت از میادین مشترک با عراق

میادین مشترک نفتی با عراق محور اصلی گفت‌وگوی ما با ناجی سعدونی، مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت به‌عنوان بازوی اجرایی شرکت ملی نفت ایران است. پس از میدان عظیم گازی پارس جنوبی که با قطر در آن مشترک هستیم، بیشترین حجم و تعداد میادین مشترک کشور در نوار مرزی غرب کشور قرار گرفته که قرار است با کشور عراق در برداشت از این ذخایر اشتراک داشته باشیم.

به‌گفته سعدونی، هرچند رقیب ما (عراق) پس از پایان جنگ تحمیلی هشت ساله وارد جنگ جدیدی شد و هنوز آثار آن بر دوش این کشور سنگینی می‌کند ولی نباید آن را دست‌کم گرفت، زیرا تولید از میادین مشترک در اولویت دولتمردان عراق قرار دارد و بر این اساس باید برنامه ضربتی و دقیقی برای بهره‌برداری از آن میادین داشته باشیم.

خبر خوشی که مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت از آن خبر می‌دهد، تولید زودهنگام از میدان یادآوران است که دی‌ماه شاهد تولید روزانه ۲۰ هزار بشکه‌ای آن خواهیم بود و بنابراین در این میدان بزرگ عراقی‌ها را پشت سر گذاشته‌ایم. به‌گفته وی، با رفع موانع قانونی و اعتباری می‌توانیم در تمام میدان‌ها عراق را پشت سر بگذاریم.

با اجرای پروژه‌های نفتی در غرب کشور تولید نفت کشور چقدر افزایش می‌یابد؟

پروژه‌هایی که در حال حاضر شرکت مهندسی و توسعه نفت در دست اجرا دارد در یک افق ۱۰ ساله باعث افزایش تولید ۴/۱ تا ۵/۱ میلیون بشکه نفت می‌شود.

بر این اساس آنچه ۱۰ سال آینده انجام خواهد شد در بخش توسعه میادین موجود و دیگری در توسعه میادین مشترک جدید است که از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

میادین مشترک چه سهمی از برنامه افزایش تولید دارند؟

حدود ۸۰ درصد افزایش تولید در ۱۰ سال آینده مربوط به میادین مشترک است در واقع از افزایش تولید ۴/۱ میلیون بشکه‌ای یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه از طریق توسعه میادین مشترک تولید خواهد شد.

این میادین با چه کشورهایی مشترک است؟

عمدتاً میادین مشترک در نوار مرزی غرب کشور با عراق مشترک است. البته با امارات و قطر نیز میدان مشترک داریم ولی عمده میدان‌های مشترک غرب کشور در زمین‌هایی کشف شده است که در دوره هشت سال دفاع مقدس منطقه عملیات و خط مقدم جبهه بوده‌اند.

میادینی که با امارات و قطر مشترک هستیم حداکثر در یک افق ۱۰ ساله در خشکی و دریا به ۲۰۰ هزار بشکه نفت می‌رسد که در مقایسه با میادین مشترک با عراق ناچیز است.

تولید یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه از مرز مشترک ایران و عراق شامل چه میادینی می‌شود؟

ذخایر مشترک ایران با عراق شامل چهار میدان بزرگ است. یکی از این میادین «آذر» است که در دو فاز توسعه‌ای حداقل ۱۳۰ هزار بشکه در روز تولید خواهد داشت. میدان دوم «آزادگان شمالی» است که در دو فاز توسعه‌ای ۱۵۰ هزار بشکه تولید می‌کند. میدان «آزادگان جنوبی» میدان مشترک سوم با عراق است که طی اجرای دو فاز توسعه به ۶۰۰ هزار بشکه در روز دست پیدا می‌کنیم. همچنین میدان «یادآوران» در سه فاز ۳۰۰ هزار بشکه نفت تولید خواهد کرد. با جمع‌تولید این چهار میدان بزرگ نفتی به عدد یک میلیون و ۱۸۰ هزار بشکه در روز می‌رسیم.

در حال حاضر توسعه این میادین در چه وضعیتی است؟

در حال حاضر قرارداد تمام این میادین برای توسعه منعقد شده است. هم‌اکنون قرارداد آزادگان شمالی به امضا رسیده و با ۱۵ درصد پیشرفت فیزیکی در حال اجراست که در ۳۵ تا ۴۰ ماه آینده فاز نخست آن به بهره‌برداری می‌رسد و ۷۵ هزار بشکه در روز تولید خواهد کرد. البته با توجه به اهمیت میدان و مشترک بودن آن در حال برنامه‌ریزی برای تولید زودهنگام به میزان ۲۰ هزار بشکه در روز هستیم که این برنامه در ۲۵ ماه آینده اتفاق خواهد افتاد.

قرارداد میدان یادآوران نیز منعقد شده است و در دی‌ماه سال جاری برای نخستین‌بار با ۲۰ هزار بشکه در روز به تولید زودهنگام می‌رسد. با اجرایی شدن این برنامه ایران از عراق سبقت می‌گیرد. در افق ۳۵ تا ۴۰ ماهه نیز به تولید فاز نخست خود که ۸۵ هزار بشکه است خواهد رسید.

میدان آزادگان که بزرگ‌ترین میدان مشترک با عراق است در حال حاضر روزانه ۵۰ هزار بشکه نفت تولید دارد که قرار است تا ۵۲ ماه آینده و با اجرای فاز اول طرح توسعه به ۳۲۰ هزار بشکه در روز برسد. مقابل این میدان، میدان مجنون عراق قرار دارد که این کشور با جدیت برنامه‌ریزی کرده که ۸/۱ میلیون بشکه از این میدان برداشت کند. بر این اساس باید هر چه سریع‌تر طرح‌های توسعه‌ای میدان آزادگان را نهایی و اجرایی کنیم. میدان آزادگان به‌دلیل انجام نشدن تعهدات از سوی کشورهای خارجی نظیر ژاپن در گذشته دچار تأخیر زمانی شده است که باید با تسریع در پروژه این تأخیر را جبران کنیم.

به‌غیر از این چهار میدان بزرگ در چه میادینی با کشور عراق مشترک هستیم؟

بجز چهار میدانی که به آن اشاره شد میادین مشترک دیگری با عراق داریم که کوچک و در حال اکتشاف هستند. میادین آبان، رستم، اروند، شلمچه و خرمشهر میادین دیگری هستند که با عراق مشترک هستیم.

توسعه این میادین چه منافعی برای کشور به‌همراه دارد؟

توسعه این میادین نفتی علاوه بر این‌که باعث اشتغالزایی در منطقه می‌شود، رشد و توسعه اقتصادی کشور را نیز به همراه دارد. تولید این میادین سالانه ۳۶ میلیارد دلار درآمد ارزی برای کشور به ارمغان می‌آورد.

توسعه میادین مشترک چه موانعی دارد؟

یکی از مشکلاتی که برای توسعه این میادین با آن مواجه هستیم مسائل زیست محیطی است. متأسفانه تاکنون چندین سال به‌علت مخالفت سازمان حفاظت محیط زیست پروژه‌های ما متوقف شده است. هرچند‌که اعتقاد ما نیز اجرای پروژه‌های همزمان با حفظ محیط زیست است ولی نباید به‌گونه‌ای عمل کرد که در میادین مشترک که رقیب بطور جدی در حال کار است پروژه‌ای را متوقف کنیم. در حالی که برای اجرای پروژه‌ها تأییدیه محیط زیست را نیز دریافت کرده‌ایم، بارها کارگاه ما را تعطیل کرده‌اند که این باعث وارد آمدن خسارات جدی به اقتصاد کشور می‌شود. بر این اساس باید به میادین مشترک نگاه ملی داشت. مانع دیگر بر سر راه توسعه سریع میادین مرزی واقع بودن این میادین در مناطق عملیاتی جنگی است. از این رو باید قبل از آغاز پروژه زمین‌ها از مین و سایر تجهیزات جنگی پاکسازی شود. البته تاکنون بخش عمده‌ای از این میادین پاکسازی شده و با همکاری نیروهای انتظامی و امنیتی بقیه آن به‌سرعت در حال اجراست.

منابع مالی پروژه‌ها چگونه تأمین می‌شود؟

تعدادی از این میادین توسط سرمایه‌گذار خارجی تأمین مالی می‌شود و مابقی از طریق منابع داخلی شرکت ملی نفت و ذخایر ارزی باید تأمین اعتبار شود.

در حال حاضر میادین آزادگان شمالی، آزادگان جنوبی و یادآوران توسط شرکت‌های چینی تأمین اعتبار شده‌اند و پروژه‌ها در حال اجراست.

البته در میدان آذر پس از این‌که شرکت استات اویل به تعهدات خود عمل نکرد و پروژه را رها کرد هنوز موفق به عقد قرارداد با سرمایه‌گذار نشده‌ایم که امیدوارم بزودی مذاکرات به سرانجام برسد.

اولویت ما برای اجرای پروژه‌ها روش بیع متقابل است که براساس آن ۵۱ درصد کار باید توسط ایرانی‌ها انجام شود و مابقی برعهده سرمایه‌گذار خارجی است.

در مجموع برای دستیابی به تولید ۲/۱ میلیون بشکه‌ای به چه میزان سرمایه‌گذاری نیاز داریم؟

ما حداقل باید ۲۵ میلیارد دلار از منابع داخلی در میادین مشترک با عراق سرمایه‌گذاری کنیم که با جمع سرمایه‌گذاری کشورهای خارجی و سایر هزینه‌ها به ۴۵ میلیارد دلار بالغ می‌شود.

از نظر دانش فنی در اجرای پروژه‌های نفتی در چه سطحی قرار دارید؟

در بخش بالادست صنعت نفت مشکلی از نظر دانش فنی نداریم در این بخش تمام بسترهای مورد نیاز و نیروی انسانی متخصص وجود دارد. تنها مشکل ما دسترسی به تکنولوژی‌های روز و جدید است که در این زمینه نیز با انتقال دانش از کشورهای خارجی این کار را انجام می‌دهیم.

برخلاف میادین مشترک دیگر در بخش عراق به‌واسطه مسائل سیاسی این کشور فرصت ویژه‌ای برای ما به‌وجود آمده است. آیا توانسته‌ایم از این فرصت استفاده کنیم؟

پس از آن‌که ما از جنگ تحمیلی هشت ساله فارغ شدیم، عراق با کویت و امریکا وارد جنگ دیگری شد که مسائل امنیتی آن تاکنون نیز ادامه یافته است ولی متأسفانه در گذشته از این فرصت استفاده حداکثری نکردیم ولی در سال‌های اخیر با برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته در صدد هستیم از این فرصت استفاده کنیم.

برای توسعه میادین مشترک با عراق چند حلقه چاه باید حفاری کنیم؟

در منطقه غرب کشور و مرز عراق در مجموع به ۳۵۰ تا ۴۰۰ حلقه چاه نیاز داریم که تاکنون ۵۰ حلقه آن حفر شده است.

عراق به‌عنوان رقیب ایران در میادین مشترک چگونه رفتار می‌کند؟

این کشور به‌رغم مشکلات سیاسی و امنیتی که با آن دست به‌گریبان است ولی بطور جدی توسعه میادین مشترک را در دستور کار خود قرار داده و بر این اساس تعدادی از این میادین را به شرکت‌های بزرگ خارجی واگذار کرده است.

بنابراین ما باید بطور جدی توسعه و برداشت از میادین مشترک نفتی با عراق را در دستور کار قرار دهیم و تمام موانع قانونی و اعتباری را رفع کنیم تا از رقیب سبقت بگیریم