مردی که به توسعه بالادستی نفت ” اعتبار” بخشید

مرداد گرم ۱۳۹۵ و درست در روزهایی که کشاکش منتقدان و مخالفان وزارت نفت با طراحان قراردادهای جدید نفتی به اوج خود رسیده بود، خبر انتصاب نورالدین شهنازی زاده به مدیریت عاملی شرکت مهندسی و توسعه نفت روی خروجی اخبار رسانه ها رفت.

حضور او در این مسئولیت حداقل برای آنهایی که رخدادهای توسعه صنعت نفت را دنبال می کردند حامل یک پیام مشخص بود و آن اینکه وزارت نفت برای توسعه میادین نفتی بزرگ در غرب کارون و به اتمام رساندن پروژه های زیرساختی “عقب نشینی ” نمی کند، این پیام از کاراکتر شخصیتی شهنازی زاده قابل برداشت بود، او گرچه عمده سوابقش در طرح های میان دستی صنعت نفت و عمدتا در حوزه صنعت پالایش نفت بود اما منش مدیریتی اش در میان نفتی ها به ” کار بدون حاشیه” و تمرکز بر نقاط کلیدی راهبری پروژه معروف و موصوف بود.

نقل قولی از یکی از پرشورترین منتقدان قراردادهای جدید نفتی شنیده شد که همان روزهای انتصاب شهنازی زاده گفته بود با این انتصاب وزارت نفت خواسته است تا نشان دهد بالاخره حرفش را به کرسی نشانده و قصد کوتاه آمدن ندارد و این استدلال نقل محافل بود که انتصاب یک مدیرچهارستاره برای شرکت متن که قرار است اصلی ترین بار توسعه صنعت نفت مطابق مدل جدید قراردادهای نفتی را بر دوش بکشد پیامی جز این ندارد.

هر چه بود شهنازی زاده راهی خیابان کلانتری شد تا بزرگترین برنامه توسعه بالادستی صنعت نفت ایران در دو دهه اخیر را کلید بزند، شرکت مهندسی و توسعه نفت ایران، به تعبیری مرکز ثقل عملیات توسعه ی بالادستی صنعت نفت ایران محسوب می شود، این شرکت به دلیل نقش مهم و تاثیرگذاری که در تحقق اهداف کلان کشور در زمینه توسعه تولید نفت و گاز دارد به قلب صنعت نفت مشهور شده است و به همین دلیل هر یک از طرح هایی که در درون این شرکت در دست اجرا است در تحقق قطعه ای از آینده ی آرمانی سرزمین ما تاثیر آشکار دارد ، به موازات یکی از مهمترین طرح های توسعه ای در درون شرکت متن ، توسعه میدان آزادگان است  که به دلیل حجم ذخیره نفتی اش، در فهرست ابرمیادین نفت سنگین جهان جایگاهی ممتاز دارد، این میدان سرنوشتی مفصل دارد، پس از ناکامی های متعدد در توسعه این میدان، با تفکیک آزادگان به بخش های کوچکتر ، کار توسعه آن به پیمانکاران ایرانی واگذار شد و هم اکنون از هر دو بخش شمالی و جنوبی آن نفت تولید می شود، با این حال به دلیل شرایط خاص این میدان از نظر فنی و ضرورت ارتقای ضریب بازیافت نفت از آن در چشم انداز ۲۵ سال آینده، طرح توسعه این میدان با استفاده از الگوی جدید قراردادهای نفتی ، با کاربست سرمایه خارجی و فناوری پیشرفته به یک رهیافت جدی از سوی وزارت نفت تبدیل شد.

اما همه فعالیت های شرکت متن خلاصه و محدود به میدان آزادگان نبود، طی مدت حضور شهنازی‌زاده در شرکت متن، ظرفیت تولید روزانه نفت ایران بالغ بر ۱۶۰ هزار بشکه در روز افزایش یافته است، این میزان از میادینی تحقق یافته است که همگی در زمره میادین مشترک بوده و توسعه آنها جزو اصلی ترین برنامه های وزارت نفت ایران محسوب می شوند.

همچنین افزایش ظرفیت تولید در غرب کارون درحالی رخ داده است که تا پیش از آن زیرساخت‌های اولیه تولید هم شامل تاسیسات بهره برداری، فرآورش، خطوط انتقال، تلمبه خانه و  نیروگاه به طور کامل آماده نبوده اند و در حقیقت ” بینش مدیریتی ” که طی ۱۶ ماه گذشته بر این شرکت حاکم بوده است با حداقل امکانات ، حداکثر دستاورد را به ارمغان آورده است، اگر چه از مدیری با کارنامه شهنازی زاده کمتر از این هم انتظار نمی رفته است اما روا نیست اگر به مساله مشکلات و چالش های بعضا آزاردهنده تامین مالی پروژه ها، اقناع متولیان محیط زیست و مسایل مرتبط با مذاکرات با توسعه دهندگان خارجی برای مشارکت در طرح ها اشاره نکنیم، شاید تنها یک مورد از این فهرست می تواند مدیری صبور و کهنه کار را هم از میدان به در کند اما به هر حال شهنازی زاده نشان داد که مرد میدان مدیریت های بزرگ است و انتخاب او به عنوان متولی توسعه قلب نفتی ایران، نماد و نشانه ای از شناخت درست کهنه کارترین وزیر کابینه روحانی نسبت به حد و حدود توانمندی مدیران این صنعت است.

آمار های رسمی منتشره درباره وضعیت ۱۶ ماه گذشته میادین غرب کارون حاکی از این واقعیت است که تثبیت تولید ۷۵ هزار بشکه ای نفت از میدان آزادگان شمالی، رشد تولید نفت خام میدان آزادگان جنوبی از ۴۰ به  ۹۰ هزار بشکه، تولید نفت از میدان استراتژیک و پیچیده یاران شمالی از صفر به ۳۰ هزار بشکه، افزایش تولید از میدان نفتی یادآوران از ۵۰ به ۱۱۰ هزار بشکه و آغاز تولید از میدان نفتی آذر از صفر به بیش از ۳۰ هزار بشکه در روز بخشی از کارنامه عملیاتی آقای شهنازی زاده در دوره تصدی مسئولیت مدیریت عامل شرکت متن است.

همچنین پیشرفت ساخت نیروگاه برق غرب کارون از ۱۰ درصد به ۴۰ درصد و ساخت و تکمیل خطوط لوله و تلمبه خانه غرب کارون نیز از دستاوردهای همین دوره است، در تداوم همین روند نباید از بازشدن پای یک راهبرد جدید در توسعه میادین نفتی ایران هم که شهنازی زاده مبدع و مدافع آن بود چشم پوشی کنیم.

طی تمامی سالهای گذشته و به استناد صورت وضعیت ده ها طرح و پروژه توسعه نفتی ایران، بسیاری از طرح های توسعه میادین به دلیل عدم پیشرفت همزمان میان بخش توسعه تحت الارضی و سطح الارضی ، به محاق انزوا و توقف و رکود می رفتند، مدیران قدیمی صنعت نفت خوب به خاطر دارند که بسیاری از پروژه های افزایش تولید میادین نفتی ایران در حالی که عملیات حفاری توسعه ای آنها پایان می یافت به دلیل عدم وجود ظرفیت فراورش و نمک زدایی نفت در آستانه ی تولید، با دستور shutdown چاه ها روبرو می شدند وبرای مدتی توقف را تجربه می کردند، بدیهی بود که احیای مجدد چاه ها پس از راه اندازی تاسیسات نمک زدایی هم نیازمند وقت، هزینه و امکانات دوباره بود، و هزینه سرباری مه به پروژه های توسعه ای کشور تحمیل می شد. شهنازی زاده در دوره کوتاه مدیریت خود در شرکت متن ، پای یونیت های سیار فرآورش نفت خام را به میادین نفتی ایران باز کرد و با این کار اصولا متد توسعه صنعت نفت ایران را تغییر داد، دیگر قرار نیست چاه های حفاری شده به دلیل عدم اتمام تاسیسات فرآورش بسته شوند، این بینش مدیریتی جدید باعث شد تا پایان حفاری و تثبیت تولید چاه ها به منزله فراهم شدن امکان بهره برداری از نفت خام تولیدی کشور باشد.

نورالدین شهنازی زاده این روزها بی اعتنا به حاشیه های ایجاد شده درباره ماندن و رفتنش ، به نتیجه رساندن ماموریتی فکر می کند که ۱۶ ماه قبل برای انجامش حکم گرفت، او در همین مدت محدود برای توسعه بالادستی نفت ایران اعتبار آفرید و ثابت کرد که هنر مدیریت توسعه ای، کار کردن با بودجه سرشار و امکانات مهیا شده نیست که چنین کاری از پس هر تازه مدیری هم برمی آید، او نشان داد هنر مدیریت در سختی ها و تنگناها ثابت می شود و اینکه همه حاشیه ها را به جان بخری تا ماموریت ملی ات را به سرانجام برسانی ، ای کاش نفت ایران و کشور ایران بازهم چنین مدیرانی را به خود ببیند./ سرزمین انرژی