تلاش برای تدوین استانداردهای ارزیابی عملکرد سکوهای نفت دریایی ایران
سکوهای دریایی تولید انرژی در تمام جهان در زمره حساس‌ترین و پرمخاطره‌ترین کانون‌های تولیدگرایی اقتصادی هستند، از سویی و به دلیل عدم کثرت تولیدکنندگان نفت دریایی، این حوزه از خصوصیت‌هایی ممتاز نسبت به تولید نفت و گاز در مناطق خشکی برخوردار است و شرکتها یا کشورهای معدودی که در این بخش فعال هستند سعی دارند تا با ارتقای سیستم‌های استانداردی خود به سطوح متعالی رشدیافتگی و توسعه ایمن دست یابند.
به همین دلیل موضوع منابع انسانی به مثابه ثروت سازمانی در این بخش بیشتر از سایر حوزه‌ها مطرح و مباحث آن با وسواس بیشتری دنبال می‌شود؛ به ویژه در منطقه حساس و پر رقابتی مثل خلیج پارس که تولیدکنندگان چندملیتی نفت و گاز چهره به چهره و حتی در فواصل جغرافیایی نزدیک به هم فعال هستند موضوع صیانت از نیروی انسانی توسط تمامی فعالان نفت و گاز با حساسیتی دوچندان دنبال می شود. چرا که دستیابی به تمامی شاخص‌های توسعه و پیشرفت در دهه‌های آینده در این منطقه مستلزم شناخت درست فرصت‌ها و چالش‌های رو در روی مساله منابع انسانی است. شرکت نفت فلات قاره ایران با ۵۰ سال پیشینه حضور در صنعت نفت دریایی خاورمیانه و به عنوان اولین تولیدکننده تاریخی نفت در بستر خلیج پارس در سالهای گذشته دست به ابتکاری شایسته زد و با پایه‌گذاری نشست‌ها و همایش‌های مدیریت سکوهای دریایی تلاش کرد تا فرصت‌ها و چالش‌های فراروی این شهرهای آهنین ساخته شده در دل دریا‌ها را به صورتی عالمانه و هدفمند تجزیه و تحلیل و برای سپهر توسعه آتی خود راهبردهایی بسنجد.
سومین همایش مدیریت سکوهای بهره‌برداری نفت و گاز شرکت نفت فلات قاره ایران قرار است نیمه اسفندماه امسال با رویکرد توجه بیشتر به سکونشینان و روشمندسازی مدیریت سکوهای بهره‌برداری نفت ایران در خلیج فارس برگزار شود. این همایش که برای سومین بار توسط شرکت نفت فلات قاره ایران به عنوان متولی بهره‌برداری از نفت و گاز ایران در خلیج فارس برگزار می‌گردد قصد دارد تا تجارب فردی و گروهی کسب شده در حوزه کار در شهرهای آهنین میان دریا را مورد توجه ویژه قرار دهد. برای اطلاع از جزییات این همایش و رویکردهای مطرح در سومین دوره آن با فرزین مینو دبیر اجرایی این همایش به گفتگو پرداخته‌ایم که در پی می‌آید :
آقای مینو به عنوان اولین پرسش لطفا توضیح دهید که چه ضرورتی موجب شد تا دوره سوم در سطح سمینار برگزار شود؟
بنام خدا- اصل موضوع این است که شرکت نفت فلات قاره ایران یک مجموعه بزرگ عملیاتی است که در زمینه تولید نفت و گاز و بهره‌برداری و صیانت از ثروت ملی ایران در منطقه حساس خلیج فارس فعالیت می‌کند و به این جهت این شرکت در خط مقدم تولید و اقتصاد کشور قرار دارد، در یک شرکت نفتی با این مشخصات هم خط مقدم آن سکوهای بهره‌برداری هستند چنانچه بخواهیم ساختاری نگاه کنیم کل تشکیلات ستادی شرکت مشغول ارائه خدمات به خط مقدم یا همان سکوهای بهره‌برداری هستند. به این جهت اولویت اصلی کار و برنامه‌ریزی آینده‌نگرانه در این شرکت موضوع سکوهای بهره‌برداری است.
به همین دلیل نباید از بررسی و سنجش میزان و نوع خدمات و امکانات مورد نیاز این کانون‌های حیاتی و به ویژه کارکنان فعال در آنها غافل شویم.
مجددا تصریح می‌کنم که تمام فعالیت‌هایی که در ستاد صورت می‌گیرد همگی در جهت ارائه خدمت به سکوهای بهره‌برداری یا همان خط مقدم شرکت است چرا که خلق ارزش افزوده در شرکت نفت فلات قاره ایران در این سکوها انجام می‌گیرد و در بخش‌های مختلف نیز خدمات مختلف و تصمیم‌گیری‌های مختلف برای ارائه بهتر خدمات به این سکوها انجام می‌شود.
یعنی شما اعتقاد دارید این همایش نیز برای ارائه خدمات بهتر به این خط مقدم انجام می‌شود؟
بهتر است اینگونه بگوییم که این همایش قرار است فرصت و مجالی ایجاد کند که افرادی که در طول سال همواره از آنها به عنوان خلق‌کنندگان ارزش افزوده برای صنعت نفت دریایی و عواملی که باعث شده‌اند تا تولید نفت دریایی ایران در خلیج فارس به این جا برسد و توان تولید اقتصاد ملی را سرپا نگه داشته است بتوانند صحبت کنند و فرصتی داشته باشند تا در مورد مشکلات و راهبردها و عقایدشان در حوزه مدیریت و توسعه اظهار نظر کنند.
مگر در داخل شرکت جلساتی برای طرح مسائل و مشکلات افراد حاضر بر روی سکوها برگزار نمی‌شود؟
چرا جلسات هفتگی یا ماهانه برگزار می شود ولی همیشه در این جلسات این مدیران بالاتر هستند که به ارائه سخنرانی و بحث می‌پردازند و معمولا به دلیل ساختارهای کلاسیک جلسات سازمانی هیچ‌گاه مجالی برای مهندسین و افرادی که بر روی سکوها هستند پیش نمی‌آید تا بتوانند از مسائل و مشکلاتشان بگویند.
از طرفی هیچ‌گاه تمام مدیران شرکت و روسای مناطق عملیاتی یک جا کنار هم نبودند و هیچ گاه نیز تریبون در اختیار آنها قرار نگرفته است. در حقیقت این بار تریبون در اختیار خط مقدم شرکت است تا مسائلشان را مطرح کنند.
مطمئنا تنها هدف شما این نیست که این گروه فقط ذکر مسائل و مشکلات کنند، پس لطفا بیشتر درباره اهداف کلان این همایش‌ها بگویید.
نه ما می‌خواهیم در درجه اول افراد مستقر بر روی سکوها احساس کنند که دیده می‌شوند و به آنها توجه ویژه می‌شود و حتی دستاوردها، دغدغه‌ها و مسایل آنها مطرح می‌شود.
چه اتفاقی افتاد که بعد از ۲ دوره برگزاری به این نتیجه رسیدید که با تغییر از حالت نشست و جلسه، دوره سوم را به صورت گسترده‌تر و به صورت همایش برگزار کنید؟ به طور کلی دستاورد دو همایش قبلی چه بود؟
البته باید توجه کنیم که یک سری مطالب جزو اصول شرکت هستند، در دو دوره قبل هدف با وسیله‌ای که داشتند مطابق بود و هدفش با توجه به مستندات ذکر شده درباره آنها؛ گردهمایی دوستانه بین مناطق عملیاتی و مدیران شرکت در سطوح عملیاتی بوده است و اینکه بهتر است مسائل و مشکلات هم مطرح شود، در واقع در همین حد و اندازه بوده است که خوب نتایج مثبتی هم به همراه داشته است ولی ما برای دوره سوم اهداف دیگری را نیز در نظر گرفتیم.
لطفا در این مورد بیشتر توضیح بفرمایید؟
ما برای همایش سوم چهار هدف را در نظر گرفته‌ایم که سالهای پیش شاید تنها یکی از آنها به صورت مختصر در اهداف نشست ذکر شده بود. اولین هدف ارائه مسائل چالش‌ها و مشکلات مرتبط با سکوهاست. البته با توجه به این که در سکوها اغلب مشکلات یکسان است هر چالشی مورد بررسی قرار نمی‌گیرد، به آن جهت هر چالشی را نیز مطرح نمی‌کنیم چرا که ممکن است کل زمان جلسه به دلیل عدم برنامه‌ریزی درست، تنها به ذکر چالش‌ها و مشکلات مشترک پرداخته شود و اجازه و مجال عنوان شدن سایر مشکلات وجود نداشته باشد.
در این راستا دو محور را در نظر گرفتیم که یک همچون سالهای گذشته طرح مشکلات است اما با این تفاوت که ما حتما پیش از برگزاری همایش با همکاران سکونشینمان که می‌خواهند ارائه‌دهنده مسائل باشند نشست برگزار می‌کنیم و محور و چارچوب تعریف می‌کنیم تا بدانیم در چه قالبی چالش‌های خود را عنوان می‌کنند که این امر کمک می‌کند تا مدیران سکوهای مختلف هر کدام به ذکر مشکل و مسئله‌ای بپردازند که ارائه آن می‌تواند هم برای جمع حاضر جذاب باشد و هم به رفع مشکل احتمالی کمک کند، البته این هدف در سالهای گذشته هم بوده اما به این شکل جامع نگریسته نشده است.
بحث دیگر و محور دوم این است که تصمیم گرفتیم مجالی برای ارائه نقاط قوت و دستاوردها و تجربیات هم باشد و محیطی را فراهم کنیم که افراد شاغل در سکوها بیایند و تجربیات موفق خودشان را ارائه کنند چرا که ممکن است دو سکوی نزدیک بهم بتوانند در مسائل مختلف از تجربیات مختلف هم استفاده کنند که این موضوع را هم می‌توانیم چارت‌بندی کنیم.
هدف نهایی شما از طرح شدن این تجربیات چیست؟
این امر موجب می‌شود که فرد ارائه‌دهنده یا افراد مستقر بر روی سکو بدانند که فعالیت موفق‌شان تنها بین ۵۰ نفر شاغل در سکو منعکس نشده و در سطح کل شرکت و مدیران ارشد ارائه شده است که این موضوع قطعا نقطه انگیزشی است برای خود فرد و البته دیگر مدیران و فعالان بر روی سکو که حس می‌کنند فعالیت‌هایشان محدود به سکوی محل فعالیتشان نیست. این امر موجب می‌شود تا دیگران نیز تلاش کنند تا برای سالهای بعد آنها هم به ارائه تجربیات موفق خود بپردازند.
خوب این امر در نهایت به دریافت پاداش و یا هر مورد تشویقی منجر نخواهد شد؟ با توجه به این واقعیت که می‌دانیم امروز در نظام‌های پیشرو مدیریت سازمانی بحث پاداش‌های درون سیستمی خیلی مهم و تاثیرگذار است.
اتفاقاً یکی از برنامه‌های ما این است که برای این بخش پاداش‌هایی را در نظر بگیریم. هدف دیگر ما که اتفاقاً به همین موضوع هم ارتباط دارد این است که وقتی فردی تجربه خود بر روی یک سکو را به اشتراک می‌گذارد این تجربه میان سایر سکوها نیز منتشر شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد و کمی از دغدغه‌ها کم می‌کند.
اهداف عمده و آینده‌نگرانه این همایش در چه مواردی است؟
یکی دیگر از اهداف ما بحث توجه به سایر شرکتها و البته شرکتهای خارجی است و قرار شد تا محور سوم را به موضوع ارائه مقالات اختصاص دهیم، مقالاتی که در چارچوب بهره‌برداری از نفت و گاز در دریا باشد و همچنین با جهت‌گیری و الگو گیری مقایسه شرایط مشابه باشد چه از نظر تولید و چه از نظر بهره‌برداری و تامین منابع انسانی و… به طور کلی هر فاکتوری که در بحث تولید سکوها مورد توجه قرار می‌گیرد؛ مقایسه با یک تجربه بین‌المللی می‌تواند در رشد و توسعه علمی و عملی نهاد تولید اقتصادی در شرکت نفت فلات قاره ایران خیلی موثر باشد.
کسانی که تجربه بین‌المللی را درک کرده و یا در شرکتهای خارجی فعالیت کرده و تجربه‌ای به دست آورده و یا حتی کتابی را در یک زمینه خوانده‌اند است می‌توانند مقاله ارائه دهند.
آیا امکان دارد این مقاله‌ها از خارج از محدوده شرکت هم ارائه شوند؟
بله این امکان وجود دارد؛ محققان و اساتید دانشگاها و موسسات علمی و کسانی که خارج از رده سازمانی شرکت تجربیات مختلفی دارند می‌توانند در این فراخوان مقاله شرکت کنند. ما حتی می‌خواستیم برای این همایش از یک مدیر بین‌المللی در بخش نفت یا حتی منابع انسانی بخواهیم در این همایش حضور داشته باشد تا بتوانند برای ۱۰ دقیقه مقاله یا گزارش و تجربه‌ای را ارائه کند که با توجه به زمان‌بندی بعید می‌دانم این امر محقق شود اما می‌توانیم به عنوان یک برنامه برای همایش‌های سالهای بعد در نظر بگیریم.
آقای مینو حساس‌ترین و مهم‌ترین محور این همایش چیست؟
یکی از حساس‌ترین و مهم‌ترین محورهای این همایش، ارزیابی عملکرد سکوهای بهره‌برداری نفت ایران در آبهای خلیج فارس است،در این محور که به اعتقاد من که همچون شمشیر دو لبه است اعطای اولین جایزه به سکوی برتر در جمهوری اسلامی ایران هم در نظر گرفته شده است و این محور در نهایت قصد دارد مکانیسم یا طرحی را با شاخص‌ها و معیارهای استاندارد برای ارزیابی عملکرد سکوهای تولید نفت ایران ساماندهی نماید.
حالا چرا شمشیر دو لبه؟ مگر این طرح روی دیگری هم دارد؟
این مثال را از آن جهت گفتم که باید شاخص‌ها و معیارهای مختلفی را در نظر بگیریم و این مساله می‌تواند به همان میزان که ایجاد انگیزه کند مخرب هم باشد و تخریبی عمل کند چرا که خطا در شاخص‌گذاری و ندیدن همه جوانب می‌تواند انگیزه‌ها را از بین ببرد و خطرناک باشد.
هدفمان این است که مکانیسمی را ایجاد کنیم برای ارزیابی کل سکوهای نفتی؛ که در این مورد هنوز تصمیم گیری نشده است که به چه شکلی باشد. حتی مشخص نیست که به یک سکو اعطا شود یا به صورت اول – دوم – سوم. هنوز هیچ تصمیم‌گیری اتخاذ نشده است.
برای سکوهای که از نظر زیست محیطی و غیره نیز توانسته‌اند به موفقیت‌هایی برسند برنامه‌ای دارید؟
بله دقیقا یکی از برنامه‌های ما تقدیر از سکوهایی است که توانسته‌اند در بحث‌های ایمنی و زیست محیطی به موفقیت‌هایی برسند و بهتر مدیریت کردند چرا که نام همایش هم در واقع مدیریت سکوهای دریایی است و طبیعی است که برای چنین اهدافی نمی‌توان جمع و یا یک نشست ساده را در نظر گرفت و باید به صورت کلی و همایش در نظر گرفت.
در دو همایش گذشته برخی چالش‌ها و مشکلات سکوهای دریایی عنوان شده است کمی در این باره می‌فرمایید؟
البته من در دو همایش قبلی حضور نداشتم ولی به این جهت که عمده فعالیت من در بحث ساختار و منابع انسانی بوده است و خواه‌ناخواه بیشتر به مسائل نیروی انسانی توجه می‌کنم ؛ بر این اساس اصلا در مباحث فنی و تولید وارد نمی‌شوم چرا که آنها هم بحث‌های خاص خودش را می‌طلبد ولی چیزی که باید به آن توجه کنیم این است که سکوها با وجود تاثیری که در نظام تولید دارند اما یکی از مهم‌ترین و مشکل‌دار‌ترین موضوعاتشان در حوزه منابع انسانی است، و به هرحال اصلی‌ترین دغدغه برنامه‌های آینده تولید نیز بحث نیروی انسانی است، واقعا شرایط کار در خشکی با شرایط کار بر روی سکو تفاوت‌های زیادی دارد و از نظر سیستم کار ثابت و اقماری بسیار متفاوت است و اینها با دو بحث درگیر هستند یعنی افراد مکانیسم کارشان دو هفته کار دو هفته استراحت است که با سیستم کار ثابت بسیار متفاوت است و اصلا قابل مقایسه نیست. این یعنی این که اگر ۳۰ سال است که ازدواج کرده‌ای تنها ۱۵ سال در کنار همسرت بودی و یا اگر فرزند ۲۰ سالهای داری تو فقط ۱۰ سال کنارش بوده‌ای که این امر مشکلات خیلی زیادی را به وجود می‌آورد.
بحث دیگر این است که مسائل در چه منطقه جغرافیایی روی می‌دهد. ممکن است من اقماری کار کنم ولی در تهران یا در شیراز و یا هر جای دیگری این خیلی متفاوت از کار کردن بر روی سکویی است که همچون یک شهر آهنین دوردست در دل دریاهاست
آقای مینو از نظر شما که مسئولیت اصلی‌تان در حوزه منابع انسانی است یک سکونشین در دوره کاری خود با چه مخاطراتی مواجه است؟
در درجه اول ریسک حمل‌و‌نقل یعنی باید با هواپیما بیاید تا یک نقطه خشکی، یکی از جزایر ایرانی خلیج فارس یعنی یکی از مناطق عملیاتی شرکت، بعد توسط شناور و یا یدک‌کش یا هلی کوپتر به سکو بیاید و اصلا ریسک کار کردن روی حجم کوچک سکو؛ تصور کنید به شما بگویند ۸ ساعت تمام در یک اتاق ۲ در ۲ زندگی کنید این خیلی فرق دارد با این که بگویند شما می‌توانید در تهران فعالیت کنید، اینجا اگر مشکلی پیش بیاد می‌توان فرار کرد ولی روی سکو چه کاری می‌توان کرد به صورت آماده که هلی‌کوپتر و یا شناور و یدک‌کش روی سکو وجود ندارد همین مساله فی‌نفسه ریسک‌های بسیار بالا ایجاد می کند و استرس را افزایش می‌دهد.
از سوی دیگر ریسک تولید نفت و گاز، فرض کنید شما روی آب اقماری کار می‌کیند ولی فعالیت شما تولید نفت و گاز است که سراسر استرس است و هر لحظه با خطراتی مثل نشت گازهای سمی و انفجار مواجه هستی.
نتیجه تمام این ریسک‌ها می‌شود تنش بر روی افراد؛ هم برای خودشان و هم برای خانواده‌شان این استرس‌ها منجر به پیری زودرس، افسردگی و سندرم فرسودگی زودرس می‌شود.
این همایش تنها در سطح مدیران فلات قاره است یا مدیران سایر شرکتها هم می‌توانند حضور یابند؟
در اصل چارچوب اصلی و محورهای مختلف در قالب مجموعه فلات قاره است ولی در بحث مقاله می‌توانند دانشجویان و مدیران نفتی سایر شرکتها حضور داشته باشند و در همایش هم از مدیران سایر شرکتهای نفتی هم دعوت به عمل خواهیم آورد.
در مورد بحث شیرین جایزه تصمیمی اتخاذ شده است؟
هنوز هماهنگ نشده و پیشنهاد ما این است که باید جایزه در خور فعالان سکوهای دریایی باشد ولی هنوز هیچ تصمیمی گرفته نشده است که با توجه به مسائل و مشکلات مالی نمی‌توان گزینه‌ای را مطرح کرد ولی سعی داریم به عنوان ایجاد انگیزه باشد و البته می‌خواهیم این همایش سالانه تکرار شود به این جهت سعی خواهیم کرد جایزه قابل توجهی در نظر بگیریم.
در خواست من از مدیران مناطق عملیاتی این است که در این همایش با علاقه شرکت کنند و ایده بدهند تا مشکلاتشان برطرف شود.